Het is een heel lang woord. Dwarsdrukcompensatie. Bij de wat betere platenspelers komen deze optie heel vaak tegen. Onder de DJ’s en liefhebbers staat dit ook wel bekend als anti-skating.
Anti-skating is een hele belangrijk en nuttige functie. Daarom is een platenspelers met anti-skating bij voorbaat al beter dan een platenspeler zonder.
Maar wat is nu precies die dwarsdrukcompensatie of anti-skating? Ik heb meerdere platenspelers gehad die deze functie hebben, dus ik ga je nu precies uitleggen wat het is.
Want ik zal je eens wat verklappen. Het klinkt heel moeilijk, maar het is helemaal niet zo moelijk.
Wat is de dwarsdruk?
Om te begrijpen wat de dwarsdrukcompensatie is, dan is het belangrijk dat je eerst weet wat nu precies die dwarsdruk is en waardoor deze veroorzaakt wordt.
Deze dwarsdrukkracht wordt namelijk door de plaat zelf veroorzaakt. Een vinylplaat, of het nu een single of lp is, die is geperst en de muziek loopt van ‘buiten’ naar ‘binnen’.
Dit zorgt ervoor dat de naald van de platenspeler overdreven naar het midden van de plaat gedrukt wordt. De plaat wordt immers van buiten naar binnen afgespeeld.
De naald zal dus overdreven gezien aan één kant van de groef van de plaat gaan lopen. Hierdoor slijten de plaat en de naald onregelmatig. Ook zal het geluid hierdoor vervormen, omdat niet beide kanten van de groef even goed geraakt worden.
De anti-skating heft deze kracht op
Aan een anti-skating ligt heel veel onderzoek ten grondslag. De Poolse engineer Wally Malewicz was namelijk de eerste die de anti-skating ook daadwerkelijk in beeld kon brengen.
Hij kon met Wally meter de dwarskrachten zichtbaar maken en dit was voor het eerst. Daarvoor waren de dwarskrachten wel bekend, maar waar deze ongrijpbaar en onzichtbaar.
Wally Malewicz maakt de Wally meter waarmee de antiskating in beeld gebracht kon worden. Toch zal de anti-skating nooit helemaal perfect afgesteld kunnen worden. Het is namelijk afhankelijk van teveel factoren.
Dingen als de vorm van de naald bepalen hoe erg de dwarskrachten zijn. Een elliptische naald veroorzaak meer skating-force dan bijvoorbeeld een sferische naald.
Magnetische anti-skating is de beste
Om de skating-force op te heffen zijn er door de jaren heen verschillende manieren gebruikt. Het begon met een draadje en daarna met een veer. Deze twee manieren zorgen allebei voor wrijving en dat is niet wat je wilt.
Als laatste kwam die magnetische anti-skating op de markt. Dit is tot op heden de beste anti-skating die er is. Eén of twee mageneten zorgen voor de dwarsdrukcompensatie.
Bekende merken als Reloop, Technics, Lenco en andere fabrikanten van goede platenspeler passen deze techniek toe.
De goedkopere merken, maar ook de goedkopere platenspelers van het merk Lenco bevatten deze techniek. Voor de echte vinyl liefhebbers ons met een degelijke HiFi-installatie is dat ook meteen te horen.
Nooit heb je de exact goed instelling
De skating-force die optreedt bij het afspelen van een plaat is elke keer anders. Ook de radius van de plaat is een factor die de skating-force bepaald.
Je raadt het al, hoe verder je richting het einde de plaat komt, hoe kleiner de radius wordt. Aan het begin van de plaat is de skating-force dus anders dan aan het einde van de plaat.
De exacte goede instelling zal je dus ook nooit vinden. Wel is er een vuistregel in het leven geroepen om de anti-skating snel bijna goed te zetten. De vuistregel is namelijk dat de anti-skating instelling hetzelfde moet zijn al de naalddruk.
Heb je de naalddruk bijvoorbeeld op 3,5 gram gezet? Dan moet de anti-skating ook op 3,5 staan. Op deze manier zit je echt wel in de goede richting, maar helemaal in het midden van de groef lopen, dat zal de plaat nooit of ten nimmer doen.
